گفتگو با مدیر عامل شرکت مهندس توسعه نفت(متن) در مورد عملکرد فولاد اکسین در پروژه راهبردی گوره به جاسک؛ درخشش اکسين در طرحهاي استراتژيک کشور

پ همزمان با آغاز تحريم‎هاي بين المللي و بدعهدي برخي از طرفهاي تامين کننده ورق و لوله هاي مورد نياز اين طرح بزرگ شامل معدود شرکتهاي چيني و کرهاي، ضرورت داخلي سازي تجهيزات مورد نياز اين طرح استراتژيک به وجود آمد. با همراهي شرکتهاي داخلي همچون فولاد اکسين و فولاد مبارکه و در طول چندين ماه فرايند آزمايشگاهي، نهايتا در ابتداي سال ۱۳۹۸، تستهاي مورد نياز توليد تجهيزات اين پروژه با موفقيت کامل انجام گرفت تا برگ زريني در بومي سازي تجهيزات نفتي کشور ثبت شود. در اين خصوص خبرنگار کتاب سال «مسير اوج» با مديرعامل محترم شرکت مهندسي و توسعه نفت به گفتوگو نشسته است. تورج دهقاني، ضمن اشاره به نقش تجهيزات پيشرفته در توسعه صنايع نفت به همراه نقش قابل توجه صنايع نفتي در شاخصهاي کلان اقتصادي کشور، يادآور درخشش نقش استراتژيک شرکت فولاد اکسين به منظور تامين ورقهاي مورد نياز در طول اين زنجيره ميشود که مي بايست مورد تقدير و قدرداني قرار گيرد. وي در ادامه تصريح ميکند که فولاد اکسين با مشارکت فعال در پروژه گوره به جاسک، توانسته است به عنوان يک شرکت انحصاري و داراي فناوري پيشرفته، سايه تهديد تحريم ها را به درخشش استراتژيک فرصت تحريم ها تبديل کند.

به نظر شما، علت وارداتي بودن تامين بيشتر فولادهاي خاص در صنايع نفت و گاز در گذشته و نيز علت اين تغيير روند و اعتماد به شرکتهاي داخلي از جمله اکسين در سال قبل چه بوده است؟
لوله هاي نفتي کالاهايي پرمصرف در صنعت نفت هستند که طي مراحل مختلف شامل تامين اسلب، تبديل آن به ورق، ساخت لوله از طريق ورقهاي گريد نفتي و در نهايت تحويل آن به شرکتهاي نفتي به منظور استفاده از آن براي انتقال نفت توليد ميشوند. به منظور تامين لوله هاي نفتي در طول زنجيره طي چند سال اخير، شرکتهاي فولاد مبارکه، فولاد اکسين و شرکت هاي لوله سازي در کشور ظرفيت هاي مناسبي ايجاد کرده اند. اما پرسش اينجاست که چرا با وجود قدمت ۱۱۰ ساله صنعت نفت در کشور و نياز به لوله هاي مذکور، هيچگاه از توانمنديهاي داخلي، آن گونه که بايد، بهره کافي برده نشده است؟

با آغاز به کار پروژه خط لوله انتقال نفت گوره به جاسک براي طول تقريبي هزار کيلومتر، نياز به ۴۰۰ هزار تن لوله ۴۲ اينچ به وجود آمد. در واقع، براي تامين ورق و لوله مورد نياز، درخواستهاي متعددي به شرکتهاي خارجي، که عمدتا چيني و کره اي بودند، ارسال شد که متاسفانه به علت تحريمهاي بين المللي و بدعهدي کشورهاي مورد اشاره، عملا امکان ورود تجهيزات مورد نياز اين پروژه ميسر نشد. به همين منظور، ابتدا يک تيم مهندسي در شرکت متن شکل گرفت که در تعامل با ظرفيت داخلي شرکتهاي ساخت لوله هاي نفتي شامل فولاد اکسين و فولاد مبارکه، کارهاي آزمايشگاهي و ميداني متعددي به مدت زمان پنج ماه صورت گرفت که خوشبختانه پس از چندين بار آزمون و خطا، عمليات ساخت آن در اوايل سال ۱۳۹۸ با موفقيت به اتمام رسيد و داخلي سازي لوله هاي با محيط ترش امکان پذير شد.

مايه افتخار است که بسياري از تست هاي مورد نياز بر روي ورقهاي توليدي شرکت فولاد اکسين نيز با موفقيت به اتمام رسيد و همين موضوع زمينه بومي سازي لوله هاي نفتي را به وجود آورد.

با توجه به اعتبار ۲ ميليارد دلاري پروژه خط لوله انتقال نفت گوره به جاسک که تنها ۶۰۰ميليون دلار از آن به بخش تامين لوله هاي مورد نياز اين طرح اختصاص داشت، بيش از چند صد ميليون يا بعضا چند صد ميليارد دلار صرفه جويي ارزي براي کشور داشته است. با اين حال، تا امروز نزديک به ۷۰ درصد کل پروژه خط لوله انتقال نفت گوره به جاسک پيشرفت داشته است که تا پايان سال، فاز نخست آن راه اندازي خواهد شد.

نقش فولاد اکسين خوزستان در پروژه گوره به جاسک را چگونه تعريف ميکنيد؟
خوشبختانه همکاري و مشارکت مناسبي با فولاد اکسين خوزستان صورت گرفته است که نشان از توانمندي بالاي اين شرکت دارد. بدون ترديد وجود دستگاهها و تجهيزات پيشرفته اکسين عنصر مهمي در بومي سازي تجهيزات نفتي به حساب ميآيد. با اين حال، فولاد اکسين مي بايست در زمينه ارتقاي دانش متخصصان و تکنسين هاي نگهداري از دستگاهها و تجهيزات توليد، راهبردهايي را به منظور گريز از تحريم هاي بين المللي تعريف کند تا از اين طريق بتواند روند بومي سازي اين صنعت را تسريع ببخشد. بنابراين، علاوه بر تجهيز متخصصاني که بر اتوماسيون نظارت ميکنند، بايد برنامه داخلي سازي فناوري هاي مورد نياز اين صنعت در اولويت قرار گيرد.

با توجه به اهميت پروژه گوره به جاسک در صنايع نفتي کشور، عملکرد فولاد اکسين در انجام اين ماموريت را چگونه ارزيابي ميکنيد؟
عملکرد تيم مديريتي فولاد اکسين نشان داده است که در اين شرکت توانايي و ظرفيت بالايي براي انجام کارهاي بزرگ و استراتژيک وجود دارد. مديران ارشد اکسين همواره به توليد محصولات استراتژيک و داراي ارزش افزوده بالا، براي خدمت رساني به صنايع حساس داخلي، اهتمام ورزيده اند. خوشبختانه، با تعامل مناسب ميان شرکت متن و فولاد اکسين براي تامين ورقهاي گريد نفتي، ماهيانه حدود ۳۵هزار تن ورق با کيفيت بالا از اين شرکت به پروژه گوره به جاسک اختصاص يافت که اين نيز دستاورد مهمي به حساب مي آيد. بنابراين، با در نظر گرفتن توانايي اين شرکت در راستاي دستاوردهاي فوق، به نظر ميرسد که در آيندهاي نه چندان دور، نام و نشان اين شرکت بيش از امروز شنيده و ديده خواهد شد.

ويژگيهاي فني، مهندسي و کيفي محصولات فولاد اکسين در زمينه لوله هاي انتقال نفت کدام اند؟
روند توليد ورقهاي گريد نفتي به گونهاي پيش رفت که در ابتدا سه تست بر روي آنها انجام شد که شامل خواص مکانيکي، آزمايشهاي خاص سرويس ترش تحت عنوان «SSCC & HIC» و خواص ظاهري بود. با انجام موفقيت آميز تست هاي مذکور، ضمن افزايش قابليت صادرات محصولات فوق، امکان رقابت پذيري در عرصه بين المللي نيز ارتقا يافت.

بنابراين شرکت فولاد اکسين، با توانايي اي که از خود در طول اين مسير نشان داد، توانست تهديد تحريم ها را به فرصتي مناسب براي درخشش استراتژيک تبديل و از خود الگوي مناسبي براي صنايع کشور ترسيم کند.

آينده اين صنعت و مسير داخلي سازي را چگونه ارزيابي ميکنيد؟
مقوله داخلي سازي ابعاد مختلفي دارد که براي بررسي آن نياز است که چند موضوع مورد توجه قرار گيرد. موضوع نخست، مزيت رقابتي است که گاهي به منظور افزايش رقابت پذيري محصولات، پيگيري فرايند واردات و صادرات نيز اهميت مي يابد. البته بايد در نظر داشت که شرايط کشور، خاص و ويژه است و بايد بر اساس موقعيت امروز، به اتخاذ سياستگذاري هاي کلان در اين حوزه حساس پرداخت.

توليد داخلي يک آرمان است نه يک هدف؛ آرماني که بدون وجود کيفيت، ميتواند به ضدهدف يا ضدارزش تبديل شود. براي توليد داخلي، علاوه بر وجود راهبردهاي مختلف، شناخت و دسترسي به اولويت نيازمنديها نيز اهميت دوچنداني مي يابد؛ زيرا از اين طريق، امکان کاهش فاصله وضع موجود تا وضع مطلوب نيز به وجود مي آيد که عمدتا از آن به عنوان يک فرصت طلايي براي رفتن به سمت توليد محصولات استراتژيک نام مي برند.

همچنين نفت، به عنوان يک پيشران و لوکوموتيو اقتصادي، توانايي انجام سه کار عمده را دارد. ابتدا ميتواند ضمن کسب درآمدهاي ارزي بالا براي کشور، در صنايع پايين دستي و انرژي بر مانند پتروشيمي، فولاد و آلومينيوم به عنوان يک پيشران فعال عمل کند. ماهيت وجود چنين مزيتي ميتواند براي توسعه و خودکفايي صنايع مذکور از نظر تامين انرژي پايدار اهميت داشته باشد. بنابراين، با توجه به نقش صنعت نفت در عملکرد شاخصهاي اقتصادي کلان مانند نرخ بهره، بيکاري، تورم و ارز، تامين تجهيزات مورد نياز اين صنعت اهميت بسياري پيدا ميکند. اينجاست که نقش استراتژيک شرکت فولاد اکسين در تامين ورقهاي مورد نياز لوله هاي نفتي عيان ميشـود کـه تـا چـه انـدازه يک شرکـت استراتژيک ميتواند به عنوان يک مهره و بازيگر مهم در عملکردهاي اقتصاد کلان يک کشور شناخته شود.