/گزارش/
ایام نادیدنی دانش‌آموزان نابینا
پیدایش کرونا در دسامبر سال ۲۰۱۹ در چین و پس از آن شیوع این ویروس در جهان همه فعالیت‌ها در سطح جهان را تحت تاثیر قرار داد و در این بین، آموزش دانش‌آموزان و دانشجویان نیز با چالش‌های فراوان مواجه شد. آموزش در ایران نیز مانند سایر نقاط جهان به صورت مجازی ادامه پیدا کرد اما در این بین دانش‌آموزان با شرایط ویژه، با چالش‌های به مراتب بیشتری نسبت به سایر دانش‌آموزان روبرو شدند.
به مناسبت چهارم ژانویه، زادروز لوئیس بریل Louis Braille، مخترع خط برجسته برای نابینایان (بریل)، پای صحبت‌های دانش‌آموزان کم‌بینا و نابینا و والدین آن‌ها نشستیم.
به گزارش اهواز نوین، نازنین‌زهرا و فاطمه دانش‌آموزان روشندل پایه ششم ابتدایی مدرسه شوریده شیرازی، تنها مدرسه ویژه نابینایان در اهواز هستند. فائز دانش‌آموز کم‌بینای پایه دهم متوسطه علوم انسانی است که سال گذشته در این مدرسه تحصیل می‌کرد اما به دلیل نبود دوره متوسطه دوم ویژه دانش‌آموزان کم‌بینا و روشندل، ناچار شده برای ادامه تحصیل به مدارس عادی مراجعه کند.
ناکارآمدی شبکه شاد برای دانش‌آموزان نابینا
فائز درباره وضعیت تحصیلی خود و ناکارآمدی شبکه شاد برای دانش‌آموزان نابینا می‌گوید: از کلاس اول تا نهم در مدرسه شوریده شیرازی که ویژه دانش‌آموزان نابینا و کم‌بینا است، درس می‌خواندم اما برای ادامه تحصیل در مقاطع بعدی باید به مدارس عادی می‌رفتم. همه دانش‌آموزان در شبکه شاد تحصیل می‌کنند ولی ما از گوشی‌های گویا استفاده می‌کنیم که شبکه شاد قابلیت گویا شدن برای دانش‌آموزان نابینا را ندارد، در نتیجه برای ما که کم‌بینا هستیم به کار نمی‌آید.
این دانش‌آموز ادامه می‌دهد: بچه‌های نابینا نیاز دارند که کسی را در کنار خود داشته باشند تا نوشته‌ها را برای‌شان بخواند.
فاطمه، دانش‌آموز روشندلی است که در پایه ششم ابتدایی تحصیل می‌کند، این دانش‌آموز با بیان اینکه به صورت مجازی و با کمک خانواده در خانه تحصیل می‌کند، گفت: برای درس خواندن با کمک خانواده از شبکه شاد استفاده می‌کنم این برنامه خوبی‌ها و بدی‌هایی دارد. مزیت شاد این است که می‌توانیم تا یادگیری کامل، مطالب درسی را چندین بار مرور کنیم.
وی در ادامه با اشاره به چالش‌های آموزش مجازی، افزود: اما بدی‌های این برنامه این است که ممکن است بعضی از دانش‌آموزان توان تهیه گوشی را نداشته باشند. در بعضی از خانواده‌ها چند دانش‌آموز وجود دارد که نمی‌توانند تنها از یک گوشی استفاده کنند، به این دلیل دانش‌آموز ممکن است درس را خوب متوجه نشود.
مادر فاطمه نیز با بیان اینکه تدریس معلمان بسیار با کیفیت است، عنوان کرد: تا چند هفته برای تحصیل فاطمه با مشکل روبرو بودم؛ زیرا کلاس‌های مجازی فاطمه و پسرم همزمان آغاز می‌شد و باید از یک گوشی استفاده می‌کردند که امکان‌پذیر نبود.
آموزش غیرحضوری برای دانش‌آموزان نابینا سخت است
وی درباره نحوه تدریس دانش‌آموزان روشندل، گفت: تدریس بچه‌ها با ارسال فایل صوتی و فیلم است. معلم‌ها تمام تلاش خود را می‌کنند تا به هر نحوی که شده مطالب درسی را به بچه‌ها برسانند. اداره استثنایی خوزستان هم زحمات زیادی برای تحصیل بچه‌ها می‌کشد. البته تحصیل در خانه برای بچه‌های ما کار سختی است زیرا تخصص نداریم که بتوانیم به آن‌ها کمکی کنیم و بچه‌ها نیاز به همراهی معلم دارند. اما خدا را شاکریم که از طریق فضای مجازی ارتباط خوبی با بچه‌ها برقرار شده است.
وی گفت: عدالت اجتماعی درباره شاد رعایت نشده است زیرا برخی از خانواده‌ها توانایی تهیه گوشی هوشمند برای هر کدام از بچه‌ها را ندارند. البته امیدواریم سال آینده کلاس‌ها حضوری باشند اما در کل از این شیوه تدریس مجازی راضی هستیم.
چالش دانش‌آموزان روشندل در یادگیری ریاضی
نازنین‌زهرا یکی دیگر از دانش‌آموزان کم‌بینایی است که در پایه ششم ابتدایی تحصیل می‌کند، مادر این دانش‌آموز درباره نحوه تحصیل نازنین می‌گوید: با مجازی شدن تدریس، بیشتر مطالب درسی به صورت فایل صوتی ارسال می‌شوند اما درس ریاضی به صورت تصویری تدریس می‌شود. البته اگر بچه‌ها در درسی مشکل داشته باشند برای رفع اشکال به مدرسه می‌آیند. سرعت اینترنت ضعیف است و بچه‌های ما کم‌طاقت هستند به این دلیل گاهی مجبور می‌شویم از پیام‌رسان واتساپ برای ادامه درس استفاده کنیم.
وی با بیان اینکه بچه‌ها به صورت ترکیبی درس می‌خوانند، ادامه می‌دهد: قطعا تدریس حضوری برای بچه‌ها بهتر است زیرا بچه‌های ما با لوح قلم و لوح حساب کار می‌کنند و برای کار کردن با این ابزار نیاز به راهنمایی کامل معلم است. چون کلاس‌ها مجازی است، بچه‌ها در رسم اشکال و محورهای ریاضی با مشکل مواجه هستند و به دلیل اینکه بچه‌های ما کم‌بینا هستند، مشکل اساسی آن‌ها در درس ریاضی است. البته معلمان با ما در ارتباط هستند و در تدریس ریاضی، به ما کمک می‌کنند.
“شاد” به کار دانش‌آموزان روشندل نمی‌آید
خانم ولی‌زاده، مشاور روشندل این مدرسه با سابقه مشاوره ۱۵ ساله است. او در خصوص وضعیت تحصیل دانش آموزان نابینا در دوران کرونا بیان می‌کند: در ابتدا بچه‌های نابینا هم مثل دانش‌آموزان بینا با مشکلاتی مواجه بودند از جمله اینکه نرم‌افزاری که گوشی‌های هوشمندِ بچه‌های نابینا را گویا می‌کند و می‌توانند از این طریق هر استفاده‌ای که افراد بینا از گوشی می‌کنند را داشته باشند، در شبکه شاد به کار نمی‌آید. زیرا نرم‌افزار شاد گویا نیست و تنها می‌توانند از طریق پیام‌رسان واتساپ مطالب درسی را دریافت کنند که البته این، مشکل دانش‌آموزان و معلمان نابینا است. چند همکار ما روشندل هستند که از طریق برنامه شاد نمی‌توانند به بچه‌ها آموزش بدهند.
وی در خصوص تحصیل مجازی دانش آموزان نابینا و کم‌بینا در دوره متوسطه ادامه می‌دهد: دانش آموزان متوسطه اول که خود مستقل هستند هم نمی‌توانند از شاد استفاده کنند و تنها از طریق پیام‌رسان واتساپ مطالعه می‌کنند. البته همکاران ما این مساله را درک می‌کنند اما دانش آموزان نابینایی که در دوره دوم متوسطه تحصیل می‌کنند، مشکلات بیشتری دارند، زیرا در مدارس عادی تحصیل می‌کنند. معلم در شاد و واتساپ همزمان تدریس نمی‌کند به این دلیل بزرگترین مشکل دانش آموزان نابینا این است که نمی‌توانند از شاد استفاده کنند.
این معلم روشندل در خصوص ارائه مشاوره به دانش‌آموزان بیان می‌کند: جلسات مشاوره‌ای و آموزش‌های خانواده را به صورت فایل‌های صوتی از طریق واتساپ برای دانش آموزان ارسال می‌کنم و در اختیار آن‌ها قرار می‌دهم.
ولی‌زاده در پایان با بیان اینکه بچه‌های ابتدایی با کمک خانواده‌ها از شبکه شاد استفاده می‌کنند و این مساله به آن‌ها کمک می‌کند، گفت: یکی از بهترین تفریح‌های بچه‌های نابینا و کم‌بینا باهم بودن است. حضور در مدرسه برای بچه‌های نابینا هم تفریح بود و هم تحصیل، بدترین تنبیه برای بچه‌های نابینا، نرفتن به مدرسه است.
همچنین مدیر این مدرسه با بیان اینکه همه معلم‌ها در حال تلاش هستند و تا جایی که در توان دارند برنامه را به گونه‌ای تنظیم می‌کنند تا حداکثر استفاده از برنامه شاد شود، گفت: همکاران ما شبانه‌روزی در حال تلاش برای انتقال مطالب درسی به دانش‌آموزان هستند. البته دانش‌آموزانی که نمی‌توانند مجازی درس بخوانند، چند روز در طول هفته در مدرسه حضور پیدا می‌کنند و به صورت حضوری آموزش می‌بینند. برای برخی از دانش‌آموزان هم درسنامه تهیه می‌کنیم.
وی در پایان با بیان اینکه امتحانات دانش‌آموزان فعلا به صورت غیرحضوری برگزار می‌شود، عنوان کرد: در حال حاضر ۱۰۰ دانش‌آموز روشندل و کم‌بینا در مدرسه شوریده شیرازی تحصیل می‌کنند که از این تعداد چهار نوآموز پیش دبستانی، ۷۴ دانش‌آموز ابتدایی و ۲۲ دانش‌آموز در مقطع متوسطه اول هستند.
به گزارش ایسنا، هیچ کدام از نظام‌های آموزشی جهان آماده رویارویی با ویروس کرونا نبودند. سال تحصیلی ۱۳۹۸-۱۳۹۹ با همه کم و کاستی‌های شبکه شاد به پایان رسید و آغاز سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ با ارتقای شبکه شاد در چند مرحله و ممنوعیت استفاده از پیام‌رسان‌های خارجی آغاز شد. اما همچنان یکی از اصلی‌ترین چالش‌های دانش‌آموزان روشندل، ناکارآمدی “شاد” است؛ با وجود ملزم کردن معلمان به استفاده از این نرم‌افزار برای تدریس و ممنوع بودن استفاده از پیام‌رسان‌های خارجی به دلیل امنیت این برنامه‌ها، انتظار می‌رفت که در ارتقای این نرم‌افزار، امکاناتی نیز برای استفاده دانش‌آموزان روشندل و کم‌بینا در نظر گرفته می‌شد.
