تاثیر واکسن بر قیمت و تولید نفت در جهان

اعتماد/ آخرین گزارش اوپک نشان می‌دهد که متوسط تولید نفت ایران در سال گذشته میلادی یک میلیون و ۹۸۱ هزار بشکه نفت بوده که نسبت به سال ۲۰۱۹ کاهش ۱۶ درصدی را نشان می‌دهد. این در حالی است که تولید نفت کشور در آخرین ماه سال ۲۰۲۰ به دو میلیون و دو هزار بشکه نفت در روز رسید که در مقایسه با یک میلیون و ۹۸۲ هزار بشکه‌ای در ماه نوامبر، افزایش ۲۰ هزار بشکه‌ای را نشان می‌دهد. با وجود کاهش سطح تولید در ۲۰۲۰ نسبت به ۲۰۱۹، اما آمارها گویای افزایش سطح تولید نفت در سه ماهه چهارم سال گذشته میلادی است. با کنار هم قرار دادن افزایش تولید در سه ماهه چهارم و صحبت‌های احمد محمدی، مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب مبنی بر آمادگی ایران برای توقف کاهش تکلیفی تولید نفت به نظر می‌رسد، کشور آماده است تا پس از تحلیف بایدن و هر زمان که اعلام شود، تولید نفت را در یک روز به ۹۵ درصد از تولید پیش از تحریم‌ها برساند. رویترز پیش‌تر در گزارشی عنوان کرده بود که صادرات نفت ایران در ماه سپتامبر به یک و نیم میلیون بشکه در روز رسیده است. در بخش دیگری از این گزارش به متوسط قیمت نفت ایران نیز اشاره شده که با ۶ دلار افزایش به ۴۰٫۷۷ دلار رسید. با استناد به داده‌های اوپک در سال ۲۰۲۰ عربستان و عراق به ترتیب با تولید روزانه ۹ میلیون و ۱۸۲ هزار بشکه و چهار میلیون و ۴۹ هزار بشکه در رده‌های اول و دوم بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت اوپک قرار گرفتند.

با وجود کاهش سطح تولید در ۲۰۲۰ نسبت به ۲۰۱۹، اما آمارها گویای افزایش سطح تولید نفت در سه ماهه چهارم سال گذشته میلادی است. با کنار هم قرار دادن افزایش تولید در سه ماهه چهارم و صحبت‌های احمد محمدی، مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب مبنی بر آمادگی ایران برای توقف کاهش تکلیفی تولید نفت به نظر می‌رسد، کشور آماده است تا پس از تحلیف بایدن و هر زمان که اعلام شود، تولید نفت را در یک روز به ۹۵ درصد از تولید پیش از تحریم‌ها برساند. رویترز پیش‌تر در گزارشی عنوان کرده بود که صادرات نفت ایران در ماه سپتامبر به یک و نیم میلیون بشکه در روز رسیده است. در بخش دیگری از این گزارش به متوسط قیمت نفت ایران نیز اشاره شده که با ۶ دلار افزایش به ۴۰٫۷۷ دلار رسید. با استناد به داده‌های اوپک در سال ۲۰۲۰ عربستان و عراق به ترتیب با تولید روزانه ۹ میلیون و ۱۸۲ هزار بشکه و چهار میلیون و ۴۹ هزار بشکه در رده‌های اول و دوم بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت اوپک قرار گرفتند.

افزایش ۲۰ هزار بشکه‌ای در دسامبر 
نسبت به نوامبر
بر اساس آنچه اوپک منتشر کرده، متوسط تولید روزانه نفت کشور در سال گذشته میلادی یک میلیون و ۹۸۱ هزار بشکه بوده که نسبت به سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ تغییرات حدود دو میلیون بشکه‌ای داشته است. بر این اساس متوسط تولید روزانه نفت در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ به ترتیب سه میلیون و ۸۱۳ هزار و سه میلیون و ۵۵۳ هزار بشکه بوده که در سال ۲۰۱۹ به دو میلیون و ۳۵۶ هزار بشکه‌ای رسیده است. بر اساس گزارش اخیر این کارتل نفتی، ایران در سه ماهه اول، دوم و سوم سال گذشته میلادی به ترتیب دو میلیون و ۵۹ هزار بشکه، یک میلیون و ۹۴۹ هزار بشکه و یک میلیون و ۹۴۵ هزار بشکه نفت تولید کرده است. قیمت هر بشکه نفت ایران در سال ۲۰۲۰ به‌طور متوسط ۴۰ دلار و ۷۷ سنت بود. این در حالی است که در سال ۲۰۱۹ متوسط قیمت هر بشکه، ۶۱ دلار و ۸۵ سنت گزارش شده است. تولید نفت در ماه دسامبر نسبت به نوامبر افزایش ۲۰ هزار بشکه‌ای داشته و به دو میلیون و دو هزار بشکه در روز رسیده است.

کاهش تولید اوپک در سال ۲۰۲۰
در سال ۲۰۲۰ به دلیل شیوع کرونا و توافق‌های چندباره برای کاهش‌های موقت یا میان‌مدت نفت، متوسط تولید روزانه کل اوپک به ۲۵ میلیون و ۶۴۷ هزار بشکه رسید که نسبت به سال ۲۰۱۹ کاهش سه میلیون و ۶۹۰ هزار بشکه‌ای داشته است. البته متوسط تولید اوپک در سه ماهه‌ سال گذشته نیز تغییرات زیادی داشته که هر چند این تغییرات می‌تواند نشات گرفته از کاهش تولید باشد، اما قرنطینه‌ها و محدودیت‌های متوالی به خصوص برای کشورهای اروپایی، قیمت و میزان فروش را نیز دگرگون کرده است؛ در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۰ تولید روزانه اوپک به‌طور متوسط ۲۵ میلیون و ۵۷۶ هزار بشکه بوده که در سه ماهه سوم و چهارم به ترتیب به ۲۳ میلیون و ۸۴۸ و ۲۴ میلیون و ۹۴۵ هزار بشکه رسید. هر چند آمارها نشان می‌دهد که در ماه‌های نوامبر و دسامبر و با انتشار گزارش‌های بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول از بهبود رشد اقتصادی جهان در ماه‌های پایانی ۲۰۲۰ و سال جاری، تولید اوپک نیز افزایش نسبی پیدا کرده است؛به گونه‌ای که تولید از ۲۴ میلیون و ۳۹۴ هزار بشکه در روز در ماه اکتبر به ۲۵ میلیون و ۳۶۲ هزار بشکه در ماه دسامبر رسید. بر اساس این گزارش تقاضا برای نفت اوپک ۲۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز بوده که نسبت به سال ۲۰۱۹ حدود ۷ میلیون بشکه کاهش یافته است. اوپک پیش‌بینی کرده در سال ۲۰۲۱ تقاضا برای نفت به ۲۷ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز برسد که به معنی افزایش ۵ میلیون بشکه‌ای تقاضای نفت نسبت به سال ۲۰۲۰ است. نکته دیگر در این گزارش کاهش روزانه حدود ۱۰ میلیون بشکه‌ای تقاضای نفت طی سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ است. به گونه‌ای که تقاضا از ۹۹ میلیون و ۷۶۰ هزار بشکه به ۹۰ میلیون و ۱۰ هزار بشکه در سال گذشته رسید.

تاثیر واکسیناسیون در پیش‌بینی اوپک
بیشترین کاهش تقاضا برای نفت در سه ماهه دوم سال گذشته میلادی رقم خورد؛ به گونه‌ای که تقاضا به سطح بی‌سابقه ۸۲ میلیون و ۵۵۰ هزار بشکه‌ای در روز رسید. هر چند این کاهش در تقاضا به دلیل قرنطینه‌های اجباری کشورهای اروپایی و امریکا و البته افزایش شمار مبتلایان و فوتی‌ها گزارش شده است. در سه ماهه سوم و با توجه به کنترل و مدیریت کرونا، برخی کشورها ظرفیت‌های تولیدی خود را افزایش دادند. هر چند به سطح پیش از شیوع کرونا نرسیده اما افزایش تقاضا به اندازه ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز نشان از تلاش اقتصادها برای بازگشت به تولید و افزایش رشد اقتصادی است. گفتنی است که ۶۳ میلیون و ۵۳۰ هزار بشکه از تقاضای کل نفت در سال گذشته میلادی را غیراوپکی‌ها به بازار عرضه کردند. بر اساس این گزارش اوپک پیش‌بینی کرده که در سال جاری میلادی تقاضا برای نفت به ۹۵ میلیون و ۹۱۰ هزار بشکه در روز برسد که نسبت به سال گذشته میلادی افزایشی در حدود ۶ میلیون بشکه‌ای خواهد بود. همچنین این گزارش پیش‌بینی می‌کند که در سه ماهه اول و دوم سال جاری تقاضا برای نفت بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یابد. نکته دیگر در این برآوردها، افزایش سطح تقاضا برای نفت به ۹۷ میلیون و ۳۸۰ هزار بشکه در سه ماهه چهارم سال جاری میلادی است. به نظر می‌رسد مهم‌ترین متغیر برای این پیش‌بینی که فاصله‌ای حدود ۴ میلیون بشکه‌ای نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۰ دارد، واکسیناسیون سراسری و مصونیت از کرونا باشد.